Psychoterapia strategiczna krótko- i długoterminowa

Świeżo po maturze, pierwszego dnia stażu w placówce dla tzw. „pacjentów psychiatrycznych”, słyszę grzmot od dyżurnego specjalisty: „Dla Ciebie psychoterapia nie istnieje!” W naiwnym entuzjazmie braku doświadczenia byłem zszokowany tym stwierdzeniem. Następnie studiując i zdobywając doświadczenie zrozumiałem znaczenie tego zdania i że większość moich kolegów jest znacznie bardziej zgodna z wybitnym specjalistą, niż z nami strategami, uważanymi od lat nieprzypadkowo za heretyków psychoterapii. Enrico, jak lubię go nazywać, był 45-letnim mężczyzną z obsesyjno-kompulsywnym zaburzeniem osobowości, związanym z prześladowczą paranoją bycia otrutym przez bliskich, w rodzaju spisku.

Enrico cierpiał na to zaburzenie od młodości iw tym stanie nie tylko izolował się od świata, ale przez lata poddawał się skomplikowanym rytuałom mycia i dezynfekcji, do tego stopnia, że skóra przez pocieranie jej przerzedził się tak bardzo, że od samego patrzenia rozdarł się. Kiedy ojciec umiera, matka, nie zarządzając już sytuacją, zwraca się do służby publicznej, która znajduje strukturę mojego stażu dla Enrico, gdzie jedynym lekarstwem, oprócz antypsychotyków, jest zamykanie łazienek.

W kółko zastanawiałam się, dlaczego nikt nie zrobił nic dla tego człowieka, który został uwięziony przez własną niefortunną diagnozę. Potem, mijając czas i obserwując sytuację od środka, zdałem sobie sprawę, że można coś dla niego zrobić, ale po prostu nikt nie wiedział co. Chodzi mi o to, że choć diagnoza była pewna i z opisowego punktu widzenia nie było co do tego wątpliwości, to, co uniemożliwiło leczenie, to fakt, że diagnoza opisowa mówi nam co to jest dolegliwość, a nie jak działa i , przede wszystkim, jak go rozwiązać.

Od tego czasu minęło trochę czasu, widziałem tak wielu mężczyzn jak Enrico przechodzących przez Centrum Terapii Strategicznej Arezzo, gdzie mając szczęście pracować przez 15 lat u boku Giorgio Nardone, mogłem dostrzec ewolucje techniki, protokołów, sposobu prowadzenia terapii nie tylko z technicznego punktu widzenia, ale także komunikacyjnego i związek . Udało mi się wziąć udział w kilku ważnych projektach, które naznaczyły historię Brief Strategic Therapy do samego końca, co doprowadziło do zredagowania tekstu”Psychoterapia długoterminowa krótkoterminowa”, o którym czuję, że mogę poświęcić kilka słów, aby podzielić się z czytelnikiem znaczeniem naszej pracy, nawet w tak drażliwej dziedzinie jak zaburzenia osobowości.

Dzięki trzem dekadom badań-interwencji, realizowanych poprzez stosowanie strategii rozwiązań zgodnych z zasadami nauki (skuteczność, wydajność, powtarzalność, uogólnianie i przewidywalność), doszliśmy do sformułowania procesu terapeutycznego, który przy poszanowaniu powyższych kryteriów mógłby odpowiadają również na potrzeby osób określanych jako chroniczne, a nie borderline, psychotyczne lub ponownie nieuleczalne.

Idąc w porządku, zaczęliśmy od protokołów interwencyjnych dla zaburzeń o wyraźnych i oczywistych objawach, takich jak napady paniki, fobie, obsesje i kompulsje, zaburzenia odżywiania i dysfunkcje seksualne. W większości tych obszarów klinicznych zaburzenie pokrywa się z symptomatologią, po wygaszeniu, w której podmiot odzyskuje równowagę psychiczną (Nardone, Watzlawick, 2005). Następnie, coraz częściej spotykamy się z dolegliwościami, które utrzymują się od lat, a więc przewlekłym, dla którego pojawiła się potrzeba dodania do części pierwszej „strategicznej” kolejnej fazy nadzorowanej reorganizacji życia pacjentów, tak aby uwolnieni od objawów kalectwa, oprócz stabilizacji wyników, mogli budować nowa równowaga, która spontanicznie by nie powstała.

Porzuciliśmy zatem techniki terapeutyczne tradycji systemowej (Bateson, Weakland, Haley, 1956), które stosowaliśmy na początku z głównymi psychopatologiami, dalej doskonaląc techniki i modele terapeutyczne już sformalizowane, tak aby pasowały do fobicznych wariantów tych patologii, a także różnych postaci zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, zaburzeń odżywiania i dysfunkcji seksualnych. Ta ewolucja technologiczna uczyniła model jeszcze bardziej rygorystycznym, systematycznym, a jednocześnie elastycznym i przystosowalnym do specyficznych potrzeb terapeutycznych wielu objawowych wariantów zaburzeń.

Jako psychozy lub takie domniemane sklasyfikowaliśmy serie, które podkreślały zaburzenia z jawnymi urojeniami, urojeniami prześladowania, halucynacjami i wyraźnymi stanami dysocjacyjnymi, w połączeniu z niezdolnością do budowania i utrzymywania znaczących relacji lub obecnością patologicznej komplementarności uzależnień, a nawet przypadków w którym różne ostre objawy przeplatały się ze sobą. Są to patologie z niewielką regularnością i wieloma wyjątkami od reguły, w których zamiast formułowania powtarzalnego i przewidywalnego protokołu terapeutycznego, o wiele bardziej strategiczne jest określenie pojedynczych technik i manewrów terapeutycznych, które mogą podważyć patologiczną sztywność i wyeliminować. znacznie zmniejszyć stopień unieważnienia spowodowany objawowymi przejawami zaburzenia.

Jak zostało to wyrażone w innym miejscu (Nardone, Watzlawick, 1990; Nardone, Balbi, 2008), skuteczna zmiana terapeutyczna musi mieć jako pierwszy cel terapeutyczny wygaśnięcie zaburzenia i jego objawowych przejawów, przy użyciu technik omijających opór przed zmianą, aby szybko uzyskuj wyniki. W ślad za tym powinno nastąpić zbudowanie równowagi psychicznej i behawioralnej, która pozwoli uniknąć nawrotów zaburzenia i wyrazić pełny potencjał jednostki poprzez proces uczenia się za pomocą doświadczeń i akwizycji.

Innymi słowy, pierwsza część terapii jest czysto strategiczna, druga empiryczna ewolucyjna, w celu utrwalenia zmian terapeutycznych i rozwinięcia zaufania do zasobów osobistych, dzięki przebudowie modalności percepcyjno-emocjonalnej. Trzecia faza ma charakter poznawczy i ma na celu wzbudzenie poczucia własnej wartości i poczucia własnej skuteczności; terapeuta staje się superwizorem lub konsultantem, który wspiera podmiot w krytycznych momentach, ale nigdy go nie zastępuje.

Nie „przepisuje”, ale zajmuje stanowisko, które popycha podmiot, poprzez orientujące pytania i parafrazy, które redefiniują różne perspektywy analizy problemu, aby odkryć własne osobiste zasoby dla uzyskania bezpieczeństwa i autonomii. Ścieżka terapeutyczna kończy się w momencie, gdy pacjent deklaruje, że czuje się bezpieczny i autonomiczny, nie jest już zagrożony ani w równowadze, a więc jest w stanie stawić czoła życiowym problemom.

Utrzymywanie się zaburzenia w czasie nie prowadzi do wydłużenia terapeutycznej fazy naszej pracy, ale raczej implikuje potrzebę pewnego rodzaju terapia długoterminowa, jedynie jako kontynuacja wcześniejszej terapii, która dała rezultaty terapeutyczne w krótkim okresie. (Watzlawick, 1974; Nardone, Watzlawick, 1990-2005; Nardone, Portelli, 2016; Nardone, Balbi, 2015). Jeśli chodzi o ocenę metodologiczną, wydajność potwierdza skuteczność, podobnie jak technika musi być powtarzalna, aby była rygorystyczna, lub dawać mniej więcej takie same wyniki stosowane do tego samego rodzaju problemów.

Aby udowodnić, że jest jeszcze bardziej zaawansowana i technologiczna, musi przewidywać wyniki każdego pojedynczego manewru terapeutycznego w ramach całej strategii terapeutycznej w jej kolejności, to znaczy przewidywać. W słowach Paul Watzlawick"fakt, że patologia cierpi od wielu lat, nie oznacza, że jej terapia musi być tak długotrwała i bolesna".

Przechodząc do efektów terapeutycznych, zbadaliśmy trzy obszary kliniczne wymagające krótkotrwałej psychoterapii w ciągu ostatnich pięciu lat, około 35% osób leczonych w naszym Ośrodku i afiliowanych: przypadki przewlekłe, zaburzenia z pogranicza i zaburzenia ze spektrum psychotycznego. Spośród pacjentów przewlekle 88% rozwiązało problem całkowicie, natomiast pod względem skuteczności liczba sesji wynosiła od 12 do 20 w ciągu roku. W zaburzeniach granicznych 71% miało pozytywny wynik, z leczeniem przedłużonym o około trzy lata i liczbą od 15 do 35 sesji. W odniesieniu do spektrum psychotycznego skuteczność wynosi 59% przypadków, a liczba spotkań wynosi od 10 do 39.

W ponad 80% przypadków całej serii, wyeliminowano wyłączającą symptomatologię lub znacznie zmniejszone w ciągu pierwszych 5 spotkań. Z pewnością przed nami jeszcze wiele pracy, aby podnieść możliwości leczenia, ale jesteśmy pewni możliwości dalszego rozwoju w tym kierunku (Nardone, Balbi, Bartoletti, Vallarino, 2017).

Z naszego doświadczenia wynika, że nawet najbardziej okazały pałac, wydobyty w odpowiednich miejscach, może szybko się zawalić, a jego budowa wymaga długiej i męczącej pracy, jak to miało miejsce w przypadku Giony, Cati, Sereny, Eriki, Anny, Giacomo, bohaterów naszą książką i dla wszystkich tych, których spotykamy na co dzień w naszej praktyce klinicznej, którzy podobnie jak linoskoczkowie uczą się chodzić po linie, każdy staje się dla siebie swoim własnym stabilizatorem, podczas gdy my nadal się im przyglądamy, stopniowo coraz bardziej od daleko i zawsze gotowi do interwencji, gdyby nas ponownie potrzebowali.

Dr Elisa Balbi (Psychoterapeutka, nauczycielka i oficjalny opiekun Centrum Terapii Strategicznej)

(więcej informacji na ten temat proponujemy przeczytać książkę "Psychoterapia długoterminowa krótkoterminowanapisany przez Giorgio Nardone we współpracy z E. Balbi, M. Bartoletti, A. Vallarino i opublikowany przez Ponte alle Grazie w 2017 roku, który pomoże czytelnikowi, poprzez narrację sześciu przykładowych przypadków, zanurzyć się na ścieżce psychoterapia krótko- i długoterminowa oraz zrozumienie i odczucie, w jaki sposób zmiana terapeutyczna jest możliwa do osiągnięcia nawet w pozornie trudnych przypadkach. Specjalista będzie mógł znaleźć techniczne wyjaśnienie strategii terapeutycznych, ich rozwoju i uzyskanych dzięki nim rezultatów)