Αγωνία και καταθλιπτικές κρίσεις

Μια συχνή ορολογική σύγχυση, που μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες, αφορά τον ορισμό του άγχους. Το να είσαι στενοχωρημένος είναι πολύ διαφορετικό από το να είσαι ανήσυχος. Ενώ το άγχος γίνεται παθολογικό από την υπερβολή, το άγχος είναι σε κάθε περίπτωση μια κατάσταση δυσφορίας, ποτέ θετικής ενεργοποίησης.

Από πλευράς συμπτωμάτων, είναι μια κατάσταση αρνητικής προσδοκίας σε σχέση με μελλοντικά γεγονότα, και όχι μόνο μια υποθετική απαισιοδοξία, αλλά η βεβαιότητα ότι τα πράγματα θα πάνε προς το χειρότερο χωρίς τη δυνατότητα παρέμβασης.

Ο ταλαιπωρημένος είναι αυτός που νιώθει ότι έχει υποστεί μια ποινή από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει και που ζει σε κατάσταση καταπίεσης περιμένοντας να εκπληρωθεί. Η αίσθηση της ανικανότητας κάνει την προσδοκία ακόμη πιο τραγική, καθιστώντας το θέμα αβοήθητο και οδηγώντας σε καταθλιπτικές κρίσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι το κλινικό κατασκεύασμα του άγχους βρίσκει στον φιλοσοφικό υπαρξισμό τον ορισμό του για την αναπόφευκτη ανθρώπινη κατάσταση απέναντι στην ανικανότητα απέναντι στην τύχη και τον θάνατο.

Η υπαρξιακή αγωνία είναι το ξεκάθαρο παράγωγο της αντιπαράθεσης, όσο χαμένη κι αν είναι, μεταξύ του ατόμου και της περιορισμένης ύπαρξής του χωρίς δυνατότητα αλλαγής. Ο άνθρωπος πάντα επινόησε τρόπους για να αποφύγει μια τέτοια αντιπαράθεση: από τη θρησκευτική πίστη μέχρι τις πιο εκλεπτυσμένες αυταπάτες.

Για παράδειγμα, εκείνοι που αναγκάζονται να αναλάβουν την ευθύνη για κρίσιμες αποφάσεις συχνά βιώνουν την αγωνία που σχετίζεται με τα αποτελέσματά τους: όταν μια επιλογή δεν φαίνεται ως η καλύτερη, αλλά κάποιος αναγκάστηκε να την κάνει ή επειδή δεν ήταν πιο κατάλληλη. , ή επειδή εξαναγκάζονται από άλλους ή από την κατάσταση, η προσδοκία των αποτελεσμάτων μπορεί να είναι μόνο ανησυχητική.

Μια άλλη κατάσταση, συχνά πηγή αγωνίας, είναι αυτή του ατόμου που, αφού έχει πάρει ανεπιτυχείς αποφάσεις, αναγκάζεται και πάλι να κάνει σημαντικές επιλογές και δεν αισθάνεται ότι ανταποκρίνεται σε αυτό το καθήκον λόγω προηγούμενης εμπειρίας. Σε αυτή την περίπτωση, η λήψη αποφάσεων θα είναι σαν να κάνεις μια αναγκαστική αυτοκτονία. Το πιο συχνό συμπτωματικό αντίστοιχο του άγχους είναι μια κατάσταση κατάθλιψης και μια συνεχής αίσθηση καταπίεσης, με συχνές ψυχοσωματικές επιπτώσεις και διαταραγμένο ύπνο.

Επίσης σε αυτή την περίπτωση η λύση της δυσφορίας δεν μπορεί να βρίσκεται σε μια καταστολή των φυσιολογικών επιπτώσεων, αλλά αντιπροσωπεύεται από την αλλαγή στις αντιλήψεις της καταδίκης που βιώνει το υποκείμενο για να πρέπει να αποφασίσει. Επιπλέον, σε αυτές τις περιπτώσεις η καταστολή περιορίζει τα συμπτώματα και αναστέλλει τους πόρους του υποκειμένου, πυροδοτώντας έναν περαιτέρω φαύλο παθογόνο κύκλο: νιώθω καλύτερα, αλλά αισθάνομαι ακόμη πιο ανίκανος επειδή οι αντιδράσεις μου είναι σβηστές.

Ποτέ μην υποτιμάτε, όπως λέει το δοκίμιο, ότι «μόνο αυτοί που παραδίδονται σίγουρα νικούνται».

Τζόρτζιο Ναρντόνε
(συνιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Στρατηγικής Θεραπείας)
βασισμένο στο βιβλίο Φόβος για αποφάσεις (2014)